Lần đầu sang Canada: Những cú sốc văn hoá và cách thích nghi nhanh

Chia sẻ bài viết trên

Trong những năm gần đây, Canada trở thành một trong những điểm đến du học phổ biến nhất của học sinh Việt Nam. Môi trường sống an toàn, chất lượng giáo dục hàng đầu, cơ hội việc làm rộng mở là những yếu tố thu hút hàng trăm nghìn sinh viên quốc tế mỗi năm. Nhưng bên cạnh những kỳ vọng tích cực, “sốc văn hoá” lại là trải nghiệm hầu như ai cũng gặp trong thời gian đầu đặt chân đến quốc gia Bắc Mỹ này.

Sốc văn hoá không phải là dấu hiệu của sự yếu kém hay không thích nghi; đó là phản ứng tự nhiên khi con người bước vào một môi trường hoàn toàn mới — từ khí hậu, ngôn ngữ, cách giao tiếp đến lối sống. Hiểu trước những thay đổi này và chuẩn bị chiến lược thích nghi sẽ giúp quá trình hoà nhập của học sinh nhanh chóng và nhẹ nhàng hơn.

IEE sẽ cung cấp cho phụ huynh và học sinh góc nhìn thực tế về những “sốc” phổ biến nhất khi du học Canada và cách vượt qua chúng một cách thông minh.

>> Xem thêm:

1. Sốc khí hậu: Mùa đông kéo dài

Đối với nhiều học sinh Việt Nam chưa từng trải qua nhiệt độ âm, mùa đông Canada có thể trở thành cú sốc đầu tiên. Nhiệt độ ở Toronto, Ottawa, Winnipeg hay Alberta có thể giảm xuống –10°C đến –30°C kèm theo gió buốt và tuyết dày.

Cái lạnh của Canada không chỉ là lạnh “bằng nhiệt độ” mà còn là lạnh đến từ độ ẩm thấp và gió mạnh, khiến cơ thể mất nhiệt nhanh hơn bình thường. Những ngày nhiệt độ xuống thấp, sinh viên có thể cảm thấy việc bước chân ra khỏi nhà là một thử thách — điều mà phụ huynh ở nhà lo lắng nhiều nhất.

Cách thích nghi:
Phần lớn học sinh sau vài tuần đã quen dần nếu chuẩn bị đúng. Quy tắc “layering” – mặc nhiều lớp áo mỏng để giữ nhiệt tốt hơn – luôn hiệu quả hơn việc mặc một chiếc áo phao dày. Bộ ba “không thể thiếu” gồm áo giữ nhiệt, áo len và áo khoác chống gió. Găng tay, mũ len và giày chống trượt cũng là vật dụng bảo vệ khỏi cái lạnh và phòng ngừa tai nạn do đường tuyết.

Quan trọng không kém, sinh viên cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt: bổ sung vitamin D, uống đủ nước và duy trì vận động để giữ ấm cơ thể, hạn chế cảm giác mệt mỏi mùa đông.

2. Sốc về giao tiếp: Người Canada lịch sự nhưng “không vòng vo”

Canada nổi tiếng với văn hoá tôn trọng, tử tế và tinh thần “sorry” thường trực. Nhưng chính sự thẳng thắn trong giao tiếp lại khiến nhiều sinh viên Việt cảm thấy bối rối.

Tại Việt Nam, việc nói giảm – nói tránh hoặc trả lời vòng vo để giữ phép lịch sự là điều quen thuộc. Ngược lại, người Canada thường đi thẳng vào vấn đề, phản hồi trực tiếp và thể hiện rõ quan điểm cá nhân. Trong lớp học, sinh viên được khuyến khích đặt câu hỏi, tranh luận và bảo vệ quan điểm — điều mà nhiều học sinh Việt ban đầu cảm thấy e ngại.

Cách thích nghi:
Điều quan trọng là hiểu rằng sự thẳng thắn trong văn hoá Canada không nhằm gây khó chịu mà để tăng hiệu quả giao tiếp. Khi cần đặt câu hỏi, không nhất thiết phải tìm câu từ hoàn hảo — sự chủ động và rõ ràng luôn được đánh giá cao.

Sinh viên có thể luyện tập bằng cách chuẩn bị trước vài câu hỏi hoặc ghi chú để tự tin khi phát biểu. Việc tham gia các nhóm thảo luận, câu lạc bộ trường cũng giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp trong thời gian ngắn.

3. Sốc trong cách học: Tự giác là yếu tố quyết định

Hệ thống giáo dục Canada chú trọng tư duy phản biện, khả năng trình bày ý kiến và kỹ năng tự học. Điều này tạo nên sự khác biệt rõ rệt so với nền giáo dục Việt Nam vốn thiên về ghi nhớ và thi cử.

Những tuần đầu, nhiều sinh viên bị “ngợp” bởi khối lượng bài đọc, deadline liên tiếp, bài thuyết trình và các bài luận yêu cầu phân tích sâu. Nếu không quen với việc học độc lập, sinh viên có thể rơi vào tình trạng stress hoặc tụt điểm.

Cách thích nghi:
Trường đại học và college tại Canada đều có hệ thống hỗ trợ học thuật toàn diện: trung tâm viết luận, cố vấn học tập, workshop kỹ năng học tập… Việc chủ động tìm đến các nguồn hỗ trợ này không chỉ giúp ích cho điểm số mà còn giúp sinh viên hiểu rõ phương pháp học phù hợp.

Lên lịch học theo tuần, đặt deadline nhỏ cho từng phần và ghi chú có hệ thống sẽ giúp việc tự học trở nên nhẹ nhàng hơn.

4. Sốc về ẩm thực: Thiếu mùi vị quen thuộc và giá cả thực phẩm cao

Ẩm thực Canada ít đậm đà, thiên về vị béo, ngọt và cách chế biến đơn giản. Đối với nhiều du học sinh Việt Nam, việc ăn sandwich, pasta hay salad quá thường xuyên dễ gây cảm giác “khó nuốt”.

Một cú sốc khác là giá thực phẩm khá cao, đặc biệt là thịt cá và các loại trái cây nhập khẩu. Khoản chi cho ăn uống thường chiếm 25–30% tổng chi phí sinh hoạt của sinh viên.

Cách thích nghi:
Hầu hết sinh viên chọn tự nấu ăn để vừa tiết kiệm, vừa phù hợp khẩu vị. Các khu chợ châu Á như T&T, HMart, hoặc các tiệm Việt tại Toronto, Vancouver, Calgary… đều bán đầy đủ gia vị và thực phẩm quen thuộc như nước mắm, bún, phở, rau thơm.
Ngoài ra, chia sẻ bữa ăn cùng bạn bè, nấu chung vào cuối tuần cũng là cách hiệu quả để vừa tiết kiệm vừa giảm cảm giác nhớ nhà.

5. Sốc về thời gian và nhịp sống

Canada có văn hoá “đúng giờ” rất rõ rệt. Xe buýt, tàu điện, buổi học, cuộc hẹn… đều được tuân thủ nghiêm túc. Việc đến muộn dù chỉ 5–10 phút có thể bị xem là thiếu tôn trọng.

Đây là thử thách không nhỏ đối với những bạn còn quen với phong cách “linh hoạt giờ giấc” ở Việt Nam.

Cách thích nghi:
Sinh viên nên tập thói quen đi sớm 10–15 phút cho mọi hoạt động. Đồng hồ báo thức, lịch học trên điện thoại, app theo dõi tuyến xe buýt là trợ thủ đắc lực. Khi hòa nhập vào nhịp sống nhanh và chuẩn xác này, sinh viên sẽ thấy năng suất học tập và sinh hoạt được cải thiện đáng kể.

6. Sốc trong đời sống xã hội: Tôn trọng quyền riêng tư tuyệt đối

Người Canada đề cao sự riêng tư. Các câu hỏi như “Em ở đâu?”, “Gia đình làm gì?”, “Thu nhập bao nhiêu?”… thường không được hỏi trực tiếp, nhất là khi bạn chưa thân. Điều này trái ngược với sự thoải mái hỏi han của người Việt.

Cách thích nghi:
Sinh viên cần hiểu sự khác biệt này để tránh cảm giác “bị xa cách” hoặc hiểu nhầm rằng mọi người không quan tâm. Ngược lại, người Canada thể hiện sự quan tâm bằng cách tôn trọng không gian cá nhân và không can thiệp sâu vào chuyện riêng tư.

Việc chủ động giao tiếp nhưng tôn trọng ranh giới là chìa khoá để xây dựng mối quan hệ lành mạnh tại môi trường mới.

7. Sốc tài chính: Giá dịch vụ cao và thuế xuất hiện ở mọi nơi

Một trong những ngạc nhiên phổ biến là hoá đơn luôn cao hơn giá niêm yết do thuế và tiền tip. Đi ăn nhà hàng có thể phải trả thêm 10–15% tiền tip, trong khi các dịch vụ như cắt tóc, giặt ủi, giao hàng… có chi phí cao hơn nhiều so với Việt Nam.

Cách thích nghi:
Sinh viên nên lập kế hoạch tài chính theo tháng, ưu tiên các khoản thiết yếu và hạn chế tiêu dùng theo cảm xúc. Sử dụng thẻ sinh viên, tận dụng ưu đãi tại siêu thị hoặc mua đồ cũ (second-hand) giúp tiết kiệm đáng kể. Một số ứng dụng hoàn tiền hoặc so sánh giá như Flipp, Rakuten cũng rất hữu ích.

8. Sốc tâm lý: Nhớ nhà, cô đơn và nỗi lo thất bại

Dù chuẩn bị kỹ đến đâu, cảm giác nhớ gia đình, lo lắng về việc học, áp lực tài chính hay nỗi sợ không hoà nhập là điều hầu hết du học sinh gặp phải. Đây là giai đoạn cần sự thấu hiểu của phụ huynh và nỗ lực vượt qua của chính học sinh.

Cách thích nghi:
Các trường đều có dịch vụ tư vấn tâm lý miễn phí cho sinh viên. Chỉ cần đặt lịch, học sinh có thể chia sẻ khó khăn và nhận hỗ trợ chuyên môn. Ngoài ra, duy trì liên lạc với gia đình, tham gia câu lạc bộ, nhóm sinh viên Việt, tìm bạn cùng lớp… sẽ giúp quá trình thích nghi diễn ra nhanh hơn.

Kết luận: Sốc văn hoá là trải nghiệm tự nhiên và có thể vượt qua

Những cú sốc khi lần đầu sang Canada không chỉ là thử thách mà còn là bước đệm quan trọng giúp học sinh trưởng thành hơn, hiểu rõ bản thân và thích nghi với môi trường toàn cầu. Với sự đồng hành của gia đình, sự chủ động của học sinh và sự hỗ trợ từ nhà trường, quá trình hoà nhập thường diễn ra nhanh chóng — chỉ vài tuần đến vài tháng.

Canada là quốc gia an toàn, đa văn hoá và luôn mở cửa với sinh viên quốc tế. Khi vượt qua những khác biệt ban đầu, học sinh sẽ thấy đây là môi trường lý tưởng để học tập, phát triển và mở rộng tương lai. Nếu bạn cần IEE hỗ trợ lộ trình du học Canada tối ưu – chi phí, trường phù hợp, hồ sơ xin visa – chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành.

Chia sẻ bài viết trên

https://ieeduhoc.edu.vn/vi/bai-viet/chi-tiet/lan-dau-sang-canada-nhung-cu-soc-van-hoa-va-cach-thich-nghi-nhanh

LIÊN QUAN TỚI BÀI NÀY